Łemkowszczyzna po obu stronach Karpat - nowa książka Stanisława Krycińskiego

 Na rynku wydawniczym ukazała się właśnie nowa praca Stanisława Krycińskiego pt. Łemkowszczyzna po obu stronach Karpat. Jak podaje wydawca, książka jest próbą przedstawienia historii tego fragmentu Europy, począwszy od czasów jego zasiedlania po połowę XIX w. To historyczno-kulturowa wędrówka, w której przeczytamy o początkach tutejszego osadnictwa i teoriach z nim związanych, wędrujących figurach Matki Bożej, beskidzkim zbójnictwie, jak również o konfederacji barskiej, która czczona przez Polaków, zupełnie inaczej jawiła się Łemkom. Mało znanym, opisanym w książce, epizodem jest udział Rusinów Karpackich w powstaniach kuruców – zbrojnych oddziałów powstańczych walczących od 1671 do 1711 r. przeciw panowaniu Habsburgów. Sporo miejsca poświęcono tu prawie stuletnim zmaganiom między prawosławiem panującym od początku lokacji wsi, a grekokatolicyzmem wprowadzonym postanowieniem unii brzeskiej w 1596 r. Obszernie opisano tu także wspaniałe łemkowskie ikony i architekturę łemkowskich cerkwi, nierozerwalnie związanych z kulturą Łemków i krajobrazem gór przez nich zamieszkiwanych.

Wydanie jest pierwszą częścią opracowania - kończy się w połowie XIX w. Następna część ukaże się w przyszłym roku - od połowy XIX w. do dziś. Książka ukazała się nakładem wydawnictwa Libra.

Stanisław Kryciński to autor, którego nie trzeba przedstawiać czytelnikom o karpackich zainteresowaniach. W tym miejscu wspomnimy tylko, że „Stasinek” jest Przewodnikiem (blacha 310) i Członkiem Honorowym SKPB Warszawa.

Spis treści
Starymi traktami przez Beskid
Co ma Beskid do Jawora?
Pod osłoną grodów
Osadnictwo u stóp Beskidu Niskiego do początków XIV w.
Nadchodzą Wołosi
Osadnictwo na prawie niemieckim i początki zasiedlania Łemkowszczyzny
Zasiedlanie Łemkowszczyzny
Początki Łemkowszczyzny
Co do Łemkowszczyzny mają husyci?
Kocie zamki
Wędrująca Matka Boża
Pomiędzy prawosławiem a unią
Cerkwie typu łemkowskiego po północnej stronie Karpat
Wpływ stylu narodowego na łemkowskie budownictwo cerkiewne
Cerkwie murowane na północnej Łemkowszczyźnie
„Józefińska” architektura cerkiewna północnej Łemkowszczyzny
Cerkwie typu łemkowskiego po południowej stronie Karpat
Cerkwie „łemkowskie” wschodniej Łemkowszczyzny i Zakarpacia
Zniszczenia cerkwi na Łemkowszczyźnie
Ikony w łemkowskich cerkwiach
Zbójeckie tradycje Łemkowszczyzny
Powstanie unickiej diecezji mukaczewskiej
Udział Rusinów Karpackich w powstaniach kuruców
Konfederacja barska w Karpatach
Bunty chłopskie na Słowacji w latach 30. XIX w.
Rabacja 1846 roku w Galicji
Zniesienie pańszczyzny w 1848 r.
Powstanie na Węgrzech w latach 1848–1849

Tags: